Wiktionary

Wiktionary:የእንግሊዝኛ ቅድመ-ታሪካዊ አመጣጥ - ሷዴሽ ዝርዝር

የእንግሊዝኛ አመጣጥ ታሪክ ሷዴሽ

አርም

የሷደሽ ዝርዝር፦ አማርኛ፣ ዘመናዊ እንግሊዝኛ፣ መካከለና እንግሊዝኛ፣ ጥንታዊ እንግሊዝኛ፣ ቅድመ-ጀርመናዊ፣ ቅድመ-ህንዳውሮፓዊ፣ ኬጥኛ

ስለ «ቅድመ-ጀርመናዊ» እና «ቅድመ ሕንዳውሮፓዊ» - የ(*) ምልክት ማለት እነዚህ ቃላት ከቶ በጽሕፈት አልተዘገቡም። በቋንቋ ሊቃውንት ግመት ብቻ ናቸው። የሕንድና የአውሮፓ ወይም የ ጀርመናውያን ሕዝብ ወላጆች በጥንት ሳይለያዩ አንድላይ የተናገሩት ቋንቋ እንደ ሆነ ይገመታል።

ቁ#. አማርኛ ዘመናዊ እንግሊዝኛ (~1500 ዓም-አሁን) መካከለኛ እንግሊዝ (~1100-1400 ዓም) ጥንታዊ እንግሊዝ (~500-1000 ዓም) ቅድመ-ጀርመናዊ (~1 ዓም?) ቅድመ-ህንዳውሮፓዊ (~1100 ዓክልበ.?) ኬጥኛ (~1700-1200 ክ.በ.)
1 እኔ I አይ ik እክ ic እች *እክ *ኤግሖም ኡክ
2 አንተ፣ አንቺ you ዩ thou ዛው þu ዙ *ዙ *ቱሕ ዚክ
3 እርሱ፣ እርሷ he she it
ሂ፣ ሺ፣ እት 		he she it
ሄ ሼ እት 		he heo hit
ሄ ሄዮ ህት 		* ኢዝ፣ *ሲ፣ *ኢት *ኤይ፣ *ኢሕ፣ *ኢድ አስ
4 እኛ we ዊ we ዌ we ዌ *ዊዝ *ወይስ ዌስ
5 እናንተ you ዩ ye ዬ ge ዬ *ዩዝ *ዩስ ሱሜስ
6 እነሱ they ዘይ they ዘይ hie ሂዬ *ኢዮ፣ *ኢዮዝ *ኤየስ፣ *ኢሔስ ኤ
7 ይህ፣ ይህች this ዝስ this ዚስ þes þeos þis
ዜስ፣ ዜውስ፣ ዚስ 		*ሂዝ፣ *ሂዮ፣ *ሂት *ኮሕ፣ *ኮስ፣ *ኮድ ካስ
8 ያ፣ ያች that ዛት that ዛት se, seo, þæt
ሴ፣ ሴው፣ ዛት 		*ሳ፣ ሶ፣ ዛት *ሶ፣ *ሴሕ፣ *ቶድ አፓስ
9 እዚህ here ሂር here ሄር her ሄር *ሔር ካ
10 እዚያ there ዘር there ዜር þær ዘይር *ዛር *ታር አፒያ
11 ማን who ሁ hwo ህዎ hwa ኋ *ኋዝ *ክዊስ ኩዊስ
12 ምን what ዋት what ዋት hwæt ኋት *ኋት *ኰድ ኩዊት
13 የት where ወይር wher ወይር hwær ህወይር *ኋር ኩዋፒ
14 መቼ when ወን whan ዋን hwænne ኋነ *ኋኔ ኩዋፒ
15 እንዴት how ሃው hou ሁው hu ሁ *ህዎ ማሓን
16 አይ... ም not ናት noȝt ኖሕት ne ነ *ነ *ነ ናታ
17 ሁሉ all አል all አል eall ኤያል *አላዝ *ሔሎስ ሁማንጻ
18 ብዙ many መኒ many ማኒ manig ማኒይ *ማናጋዝ *ሞኖጎስ መኪስ
19 አንዳንድ some ሳም some ሶም sum ሱም *ሱማዝ *ካይሎ-፣ *ሶልዎ- ኩወስቃ
20 ጥቂት few ፊው fewe ፌው feawa ፌያዋ *ፋዋዝ *ፓዋስ ተፓወስ
21 ሌላ other ኦዘር other ኦዘር oþer ኦዘር *አንሰራዝ *አንተሮስ ዳማይስ
22 አንድ one ዋን oon ኦን an አን *አይናዝ *ኦይኖስ ሲያስ?
23 ሁለት two ቱ two ትዎ twa ቷ *ቷይ *ድዎሕ ዳውስ
24 ሦስት three ስሪ three ስሪ þri ስሪ *ስሪዝ *ትሬየስ ቴሬስ
25 አራት four ፎር fower ፎወር feower ፌዮወር *ፈድዎር *ኰትዎረስ መያወስ
26 አምስት five ፋይቭ five ፊቭ fif ፊፍ *ፊምፍ *ፔንኰ
27 ትልቅ big ብግ muchel ሙቸል micel ሚቸል *ሚኪላዝ *ሜጎስ ሳሊስ
28 ረጅም long ሎንግ long ሎንግ lang ላንግ *ላንጋዝ *ድሉሕጎስ ዳሉኪስ
29 ሰፊ wide ዋይድ wid ዊድ wid ዊድ *ዊዳዝ ፓልሒስ
30 ወፍራም thick ስክ thicke ስከ þicce ሲቸ *ስክዊዝ *ቴጉስ
31 ከባድ heavy ኸቪ hevy ኸቪ hefig ኸቪይ *ሃቢጋዝ *ጐርሆስ ናኪስ
32 ትንሽ small ስማል smal ስማል smæl ስማል *ስማላዝ *ስማሎስ ካፒስ
33 አጭር short ሾርት short ሾርት scort ሾርት *ስኩርታዝ *ምረጉስ፣ *ስኩርቶስ ማኒንግኩዋንጽ
34 ጠባብ narrow ናረው narow ናሮው nearu ኔያሩ *ናርዋዝ *ሔንግ-
35 ቀጭን thin ስን thinne ስነ þynne ሲውነ *ሱኑዝ *ቴንሑስ፣ *መሕቅሮስ ማክላንጽ
36 ሴት woman ዉማን womman ዎማን cwen ክዌን *ክዌኒዝ *ግዌን ግዌናንጽ
37 ወንድ male መይል man ማን wer ዌር *ዌራዝ *ዊሕሮስ ፐስናስ
38 ሰው human ሂውመን man ማን man ማን *ማናዝ *ማኑስ አንቱዋሐስ
39 ልጅ child ቻይልድ child ቺልድ cild, bearn
ቺልድ፣ ቤየርን 		*ባርና ፐሑስ ሃሣስ
40 ሚስት wife ዋይፍ wif ዊፍ wif ዊፍ *ዊባ
41 ባል husband ሃዝበንድ husbonde ሁስቦንደ bonda ቦንዳ *ቡዋንድዝ *ፖቲስ ፐስናስ
42 እናት mother መዝር moder ሞደር modor ሞዶር *ሞዴር *ሜሕቴር አናስ
43 አባት father ፋዝር fader ፋደር fæder ፋደር *ፋዴር *ፕሕቴር፣ ፣ *አታ አታስ
44 እንስሳ animal አኒመል deor ዲዮር deor ዴዮር *ዴውዛ *ዴውሶም ሱፓል
45 ዓሣ fish ፍሽ fish ፊሽ fisc ፊሽ *ፊስካዝ *ፒስኮስ ፓርሑዋያስ
46 ወፍ bird ብርድ foul ፉል fugol ፉጎል *ፉግላዝ *ሔዊስ ሱዋይስ
47 ውሻ dog ዶግ dogge ዶገ hund ሁንድ *ሁንዳዝ *ክዎ ኩዋስ
48 [[ቅማል[[ louse ላውስ lows ሎውስ lus ሉስ *ሉስ *ለውሕ አፕኄ
49 እባብ snake ስነይክ snake ስናከ snaca ስናካ *ስናኮ *ሔንጒስ፣ *ነሕትር- ኢሉያንካ
50 ትል worm ውርም worm ዎርም wyrm ዊውርም *ዉርሚዝ *ክውርሚስ
51 ዛፍ tree ትሪ trew ትሬው treow ትሬዮው *ትሬዋ *ዶሩ ታሩ
52 ደን forest ፎረስት wald ዋልድ weald ዌያልድ *ዋልሱዝ ትየሣር
53 በትር stick ስትክ stikke ስትከ sticca ስትካ *ስትኮ *ጋስቶ- ፓሒን
54 ፍሬ fruit ፍሩት ovet ኦቨት ofett ኦቨት *ኡባትያ *ብለሕ-፣ *ብሩግ- ሰሳን
55 ዘር seed ሲድ seed ሴድ sæd ሰይድ *ሴዲዝ *ሴህምን ዋርዋላን
56 ቅጠል leaf ሊፍ leef ሌፍ leaf ሌየፍ *ላውባ *ቦልሕዮም ፓርስቱስ
57 ሥር root ሩት rot ሮት wyrt ዊውርት *ውሮትስ *ውሬሕድስ ሱርካስ
58 ቅርፊት bark ባርክ bark ባርክ barc ባርክ *ባርኩዝ *ቤርሕጎስ
59 አበባ flower ፍላወር blosme ብሎስመ blostma ብሎስትማ *ብሎስታማ *ብሌሕስ አሊል
60 ሣር grass ግራስ gras ግራስ græs ግራስ *ግራሳ *ኮይኖ- ወልኩዋንጽ፣ ኡዙሕሪስ
61 ገመድ rope ሮፕ rop ሮፕ rap ራፕ *ራይፓ ኢሺማናስ
62 ቆዳ skin ስክን skinn ስክን scinn ሽን *ስክንሳ *ፐል-፣ *ትዌኮስ
63 ሥጋ meat ሚት flesh ፍለሽ flæsc ፍለይሽ *ፍላይስካ *ሜምሶ-
64 ደም blood ብለድ blod ብሎድ blod ብሎድ *ብሎሳ *ክረው-፣ *ሄስሕር ኧሻር
65 አጥንት bone ቦን bon ቦን ban ባን *ባይና *ኾስት-፣ *ኮስት- ሃስታይ
66 ቅባት fat ፋት fatt ፋት fætt ፈይት *ፋይታዝ *ስመሩ- ሳክኒስ
67 ዕንቁላል egg ኧግ egge ኧገ æg ኧይ *አያ *ሖውዮም
68 ቀንድ horn ሆርን horn ሆርን horn ሆርን *ሁርና *ቅርኖም- ሱርና
69 ጅራት tail ተይል tail ተይል tægel ተየል *ስተርታዝ ሲሳይ
70 ላባ feather ፈዘር fether ፈዘር feþer ፈዘር *ፈስሮ *ፔትሕር ፒታር
71 ጸጉር hair ሄይር her ሄይር hær, feax
ሄይር፣ ፈየክስ 		*ፋህሳ *ፓክስ, *ፑልሕ- ኢሼኒስ
72 ራስ head ኸድ hed ኸድ heafod ሄየቮድ *ሃውቡዳ *ካፑት ሃርሳር
73 ጆሮ ear ኢር ere ኤረ eare ኤየረ *አውሶ *ሖውስ ኢስታማናስ
74 ዐይን eye አይ eye ኤየ eage ኤየየ *አውጎ *ኾኲ-፣ *ኸኲ- ሳጉዋ
75 አፍንጫ nose ኖዝ nose ኖዘ nosu ኖዙ *ኑሶ፣ *ናሶ *ኔሕስ ቲቲታን
76 አፍ mouth ማውስ mouth ሙስ muþ ሙስ *ሙንሳዝ *ሖሕስ- አይስ
77 ጥርስ tooth ቱስ tooth ቶስ toþ ቶስ *ታንስስ *ኽዶንትስ፣ *ጎምቦስ ጋጋስ
78 ምላስ tongue ታንግ tonge ቶንገ tunge ቱንገ *ቱንጎ *ድንግዌሕስ ላላስ
79 ጥፍር nail ነይል nail ኔይል nægel ኔየል *ናግላዝ *ኽኖግሮስ ሳንኩዋይስ
80 እግር foot ፉት foot ፎት fot ፎት *ፎትስ *ፖድስ ፓታስ
81 ባት leg ለግ leg, shanke ለግ፣ ሻንከ sceanca ሽያንካ *ላግያዝ፣ ስካንኮ *ክሮክስኮ- ኧግዱ
82 ጉልበት knee ኒ kne ክኔ cneo ክኔዮ *ክኔዋ *ጎኑ ጌኑ
83 እጅ hand ሃንድ hand ሃንድ hand ሃንድ *ሐንዱዝ *ጌስሮ-፣ *ማን- ከሣር
84 ክንፍ wing ዊንግ winge ዊንገ feþera ፈዘራ *ፍሉጊላዝ ፓታር
85 ሆድ belly በሊ beli በሊ bælg, wamb
ቤልይ፣ ዋምብ 		*ዋምቦ *ኡደሮ-፣ *ብረውሶስ ሳርሁዋንጽ
86 አንጀት gut ጋት gut ጉት gutt, þearm ጉት፣ ሴየርም ሳርማዝ *ኤሕተር- ጋራተስ
87 አንገት neck ነክ nekke ነከ hnecca ህነካ *ህናኮ *ክኖግ-፣ *ኰሎ- ኩዋታር
88 ጀርባ back ባክ bak ባክ bæc ባክ *ባካ ኢስኪስ
89 ጡት፣ ደረት breast ብረስት brest ብረስት breost ብሬዮስት *ብሬውስታ *ፕስቴን ታካኒ፣ ቴታን
90 ልብ heart ሃርት herte ሄርተ heorte ሄዮርተ *ሄርቶ *ኬርዲስ ካርዲ
91 ጉበት liver ልቭር liver ሊቨር lifer ሊቨር *ሊብሮ *የሕኲር፣ ሔንትሮም ሊሢ
92 ጠጣ drink ድሪንክ drinken ድሪንከን drincan ድሪንካን *ድሪንካናን *ፐኺ-፣ *ሔጒ- ኤኩ-
93 በላ eat ኢት eten ኤተን etan ኤታን *ኤታናን *ሔድ- ኤድ-
94 ነከሰ bite ባይት biten ቢተን bitan ቢታን *ቢታናን *ጒሩግ-፣ *ስመርድ- ዋክ-
95 ጠባ suck ሳክ souken ሶውከን sucan ሱካን *ሱካናን *ሱግ- ኡህ-
96 ተፋ spit ስፕት spitten ስፕተን spittan ስፕታን *ስፒታናን *ስፐው- አላፓህ-
97 አስታወከ vomit ቮሚት spewen ስፔወን spiwan ስፒዋን *ስፒዋናን *ወም-፣ *ሕረውግ-
98 ነፋ blow ብሎው blowen ብሎወን blawan ብላዋን *ብሌያናን፣ ዌያናን *ዋት-፣ *ሕወሕ- ፓራይ-
99 ተነፈሰ breathe ብሪዝ brethen ብሬዘን eþian ኤስያን *አናናን ሔንሕ-፣ *ፕነው-
100 ሳቀ laugh ላፍ laughen ላውሕን hlehhan ሕለሓን *ሕላሕያናን *ክለክ- ሐሐርስ-
101 አየ see ሲ seen ሴን seon ሴዮን *ሰኋናን *ሰኲ-፣ *ወይድ- ሳጉዋይ-፣ አውስ-
102 ሰማ hear ሂር heren ሄረን hieran ሄራን *ሃውዚያናን *ሔክሖውስየ-፣ *ክለው- ኢስትማስ-
103 አወቀ know ኖው knowen ክኖወን cnawan ክናዋን *ክነያናን *ግነኽ-፣ *ወይድ- ሳክ-
104 አሠበ think ሲንክ thinken ሲንከን þencan ሰንቻን ሳንኪያናን *ቶንግ-፣ *መን-
105 አሽተተ smell ስመል smellen ስመለን eþian ኤስያን *አንሲያናን *ኸድ-
106 ፈራ fear ፊር feren ፌረን forhtian ፎርሕቲያን *ፉርሕቲያናን *ፐርክ- ናሕ-
107 አንቀላፋ sleep ስሊፕ slepen ስሌፐን slæpan ስለይፓን *ስሌፓናን *ስወፕ-፣ *ድረም- ሱፕ-
108 ኖረ live ልቭ liven ልቨን libban ልባን *ሊብያናን *ጐይዂ- ሁዊስ-
109 ሞተ die ዳይ dien ዲየን digan ዲያን *ዳውያናን *ዼው-፣ *መር- አክ-
110 ገደለ kill ክል killen ክለን cwellan ክወላን ዳውስያናን *ጐን- ኰን-
111 ተዋጋ fight ፋይት fighten ፊሕተን feohtan ፌውሕታን *ፈሕታናን ሁላይ-፣ ዛሒያ-
112 አደነ hunt ሃንት hunten ሁንተን huntian ሁንቲያን *ሑንቶናን ሁርና-
113 መታ hit ህት hitten ህተን slean, beatan ስሌያን፣ ቤየታን *ስላሃናን፣ *ባውታናን *ፕለሕክ- ዋልህ-
114 ቈረጠ cut ካት cutten ኩተን cyttan ኪውታን *ኩትያናን *ከሒድ-፣ *ስከል-፣ *ሰክ- ቱሑስ-
115 ሠነጠቀ split ስፕልት sundren ሱንድረን sundrian ሱንድሪያን *ሱንድሮናን *ግለውብ-፣ *ስከይ- ሳራ-
116 ወጋ stab ስታብ stiken ስቲከን stician ስትኪያን *ስቲካናን *ስተይግ- ኢስካሪ
117 ጫረ scratch ስክራች cratchen ክራቸን scrapian ስክራፕያን *ክራቶናን፣ *ስክራፖናን *ገረድ-፣ ስክረይብ- ጉልስ-
118 ቆፈረ dig ድግ diggen፣ delven ድገን፣ ደልቨን dician፣ delfan ዲችያን፣ ደልቫን *ደልባናን *ዼይጒ-፣* ዸልብ- ፓዳይ
119 ዋኘ swim ስውም swimmen ስውመን swimman ስውማን *ስውማናን *ኔሑ-
120 በረረ fly ፍላይ flien ፍሊየን fleogan ፍሌዮጋን *ፍለውጋናን *ፕለውክ- ፒዳይ
121 ተራመደ walk ዋልክ gangen ጋንገን gangan ጋንጋን *ጋንጋናን *ገንግ-፣ *ግረዽ- ጒምስኬ- ቲያ-
122 መጣ come ካም cumen ኩመን cuman ኩማን *ኰማናን *ጐም-፣ *ጐሕ- ኡዋ-
123 ተኛ lie ላይ lien ሊየን liogan ልዮጋን *ሊግያናን *ለግ- ኪ-
124 ተቀመጠ sit ስት sitten ስተን sittan ስታን *ሲትያናን *ሰድ- አሰስ-
125 ቆመ stand ስታንድ standen ስታንደን standan ስታንዳን *ስታንዳናን *ስተሕ- አር-
126 ዞረ turn ተርን turnen ቱርነን þrawan ስራዋን *ስሬያናን *ተርሕ-፣ *ወርት- ወህ-
127 ወደቀ fall ፋል fallen ፋለን fallan ፋላን *ፋላናን *ፖል-፣ *ካድ- ማውስ-
128 ሰጠ give ግቭ given ግቨን giefan ዬቫን *ገባናን *ደኽ- ፓይ-
129 ያዘ hold ሆልድ holden ሆልደን healdan ሄየልዳን *ሃልዳናን *ሰግ-፣ *ከህፕ- ሃር-
130 ጨመቀ squeeze ስኲዝ queisen ኴዘን cwesan ኴዛን *ኴዛናን ታማስ-፣ ወሱሪያ-
131 ፈተገ rub ራብ rubben ሩበን gnidan ግኒዳን *ግኒዳናን *መልሕ-፣ ተር- ሳክሩ-
132 አጠበ wash ዋሽ washen ዋሸን wascan ዋሻን *ዋስካናን *ለኊ-፣ *ነይጒ- ዋርፕ-
133 አበሰ wipe ዋይፕ wipen ዊፐን wipian ዊፒያን *ዊፖናን አንስ-
134 ሳበ፣ ጐተተ pull ፑል drawen ድራወን dragan ድራጋን *ድራጋናን *ዽረግ- ህዊቲያ-
135 ገፋ push ፑሽ thrucchen, shoven ስሩቸን፣ ሾቨን þryccan, scufan ስሪውቻን፣ ሹቫን *ስሩክያናን፣ *ስከውባናን *ስከውብ-፣ *ስኩብ- ኩዋስ-
136 ጣለ throw ስሮው casten ካስተን weorpan ዌዮርፓን *ካስቶናን፣ *ወርፓናን *ስመይት- ፐሢያ-
137 አሠረ tie ታይ binden ቢንደን bindan ቢንዳን *ቢንዳናን *በንዽ-፣ ለይግ- ካለሊያ-
138 ልብስን ሰፋ sew ሰው sewen ሰወን siwian ሲዊያን *ሲውያናን *ስዩሕ-
139 ቆጠረ count ካውንት tellen, rimen ተለን፣ ሪመን tellan, riman ተላን፣ ሪማን *ታልያናን፣ *ሪማናን *ረይ- ካፑወ-
140 አለ say ሰይ seyen ሰየን secgan ሰጃን *ሳግያናን *ሰኲ፣ *ወውክ- ቴ-
141 ዘፈነ sing ሲንግ singen ሲንገን singan ሲንጋን *ሲንግዋናን *ሰንጒ-፣ *ካን- ኢሻማይ
142 ተጫወተ play ፕለይ pleyen ፕለየን plegian ፕለዪየን *ስፒሎናን ዱስክ-፣ ሂንጋኒስከ-
143 ተንሳፈፈ float ፍሎት floten ፍሎተን flotian ፍሎቲያን *ፍሉቶናን *ፕለውዽ-፣ *ስሮው-
144 ፈሰሰ flow ፍሎው flowen ፍሎወን flowan ፍሎዋን *ፍሎዋናን *ፕለው- አርስ-
145 በረደ freeze ፍሪዝ fresen ፍሬዘን freosan ፍሬዮዛን *ፍረውሳናን *ፕረውስ- ኧካይ-
146 አበጠ swell ስወል swellen ስወለን swellan ስወላን *ስወላናን ሱዋ-
147 ፀሐይ sun ሳን sunne ሱነ sunne ሱነ *ሱኖ *ሶኊል ኢስታኑስ
148 ጨረቃ moon ሙን mone ሞነ mona ሞና *ሜኖ *ሜሕንስ፣ *ሎውክስነሕ አርማስ
149 ኮከብ star ስታር sterre ስተረ steorra ስቴዮራ *ስተርኖ *ሕስቴር ሃስቴር
150 ውኃ water ዎተር water ዋተር wæter ዋተር *ዋቶር *ዋታር፣ *ሔኰሕ ዋታር
151 ዝናብ rain ረይን reyn ረይን regn ረይን *ረግናዝ ሄውስ
152 ወንዝ river ርቨር rivere ሪቨረ flod ፍሎድ *ፍሎዱዝ *ሔፕ- ሃፓስ
153 ሐይቅ lake ለይክ lake ላከ lacu ላኩ *ላኮ *ላኩ-፣ *ሔጌሮ- ሉሊስ
154 ባሕር sea ሲ see ሴ sæ, mere, lagu
ሴይ፣ መረ፣ ላጉ 		*ሳይዊዝ፣ *ማሪ፣ *ላጉዝ *ስሔይዎ-፣ *ሞሪ አሩናስ
155 ጨው salt ሳልት salt ሳልት sealt ሴየልት *ሳልታ *ሴሕልስ
156 ድንጋይ stone ስቶን ston ስቶን stan ስታን *ስታይናዝ *ሔክሞን ፓሢላስ
157 አሸዋ sand ሳንድ sand ሳንድ sand ሳንድ *ሳምዳዝ *ሳምሕዾስ
158 አቧራ dust ዳስት dust ዱስት dust ዱስት *ዱስታ *ፐሕርስ-
159 መሬት earth እርስ erthe ኤርሰ eorþe ኤዮርሰ *ኤርሶ *ዼጎም፣ *ሔር- ተካን
160 ደመና cloud ክላውድ cloud ክሉድ wolcen, sceo ዎልከን, ሼዮ *ዉልኮ, *ስኪዎ *ኔቦስ አልፓስ
161 ጉም fog ፎግ mist ምስት mist ምስት *ሚህስታዝ *ሕሚግለሕ፣ *ስነውዽ- ካማራስ
162 ሰማይ sky ስካይ sky ስኪ heofon ሄዮቮን *ሒሚናዝ *ኔቦስ ኔፒስ
163 ንፋስ wind ውንድ wind ዊንድ wind ዊንድ *ዊንዳዝ *ሕወንትስ ሁዋንጽ
164 አመዳይ snow ስኖው snow ስኖው snaw ስናው *ስናይዋዝ *ስኒጒህስ
165 በረዶ ice አይስ is ኢስ is ኢስ *ኢሳ *ሔይሕ-፣ *የግ- ኧካን
166 ጢስ smoke ስሞክ smoke ስሞከ smoca ስሞካ *ስመውካ *ስሙኲ-፣ *ዹሕሞስ ቱሑዊስ
167 እሳት fire ፋይር fier ፊየር fyr ፊውር *ፎር *ፔሑር፣ *ሔግኒስ ፓሑር
168 አመድ ash አሽ ash አሽ æsc አሽ *አስኮ *ኼስኖ-፣ *ኼሲ- ሃስ
169 ተቃጠለ burn ብርን bernen በርነን byrnan ቢውርናን *ብርናናን *ብረው-፣ *ዸጒ-፣ *ስወል-፣ *ሔውስ- ዋርን-
170 መንገድ road ሮድ wei ወይ weg, pæþ ወይ፣ ፓስ *ውጋዝ፣ *ፓሳዝ *ዌግ-፣ *ፐንት- ፓልሳስ
171 ተራራ mountain ማውንትን berg በርግ beorg ቤዮርግ *በርጋዝ *ጐርኽ-፣ ሞን- ካልማራስ
172 ቀይ red ረድ red ረድ read ሬየድ *ራውዳዝ *ሕረውዾስ ሚቲስ
173 አረንጓዴ green ግሪን grene ግሬነ grene ግሬነ *ግሮኒዝ *ግሬሕ- ኈልፒስ
174 ቢጫ yellow የሎው yelwe የልወ geolu ዬውሉ *ገልዋዝ *ገልሕዎስ፣ *ከንህኮስ ሐሕላዋንጽ
175 ነጭ white ዋይት whit ዊት hwit ህዊት *ህዊታዝ *ሔልቦስ ሃርኪስ
176 ጥቁር black ብላክ black ብላክ blæc, sweart ብላክ፣ ስዌያርት *ሷርታዝ *ስዎርዶስ፣ *ሔምስ- ዳንኩይስ
177 ሌሊት night ናይት night ኒሕት neaht, niht
ኔያሕት፣ ኒሕት 		*ናሕትስ *ኖኲትስ ኢስፓንጽ
178 ቀን day ደይ day ደይ dæg ዴይ *ዳጋዝ *ሔግ-፣ *ደይን- ሲዋጽ
179 አመት year ዪር yeer ዬር gear ዬይር *ዬራ *የሕር-፣ *ወት- ወጽ
180 ሙቅ warm ዎርም warm ዋርም wearm ዌየርም * ዋርማዝ *ጐርም-፣ *ተፕ- አንጽ
181 ቅዝቃዛ cold ኮልድ cold ኮልድ cald, ceald ካልድ፣ ቼየልድ *ካልዳዝ *ጌልዶስ ኤኩናስ
182 ሙሉ full ፉል full ፉል full ፉል *ፉላዝ *ፕልሕኖስ ሱዋንጽ
183 አዲስ new ንው newe ነወ niwe ኒወ *ኒውያዝ *ኔዎስ ኔዋስ
184 አሮጌ old ኦልድ ald አልድ eald ኤየልድ *አልዳዝ *ሰንሖ- ሚያህዋንጽ
185 ጥሩ good ጉድ good ጎድ god ጎድ *ጎዳዝ *በድ-፣ *ሕሱ- አሡስ
186 መጥፎ bad ባድ bad ባድ yfel ኢውቨል *ኡቢላዝ፣ *ቱዝ *ሑፔሎስ፣ *ዱስ ኢዳሉስ
187 በስባሳ rotten ራትን roten ሮተን ful ፉል *ፉላዝ *ፑ- ሃራንጽ
188 እድፋም dirty ድርቲ hory ሆሪ horig ሆርይ *ሳልዋዝ *ሳልው- ኢስኩናንጽ
189 ቀጥተኛ straight ስትረይት streght ስትረሕት riht ሪሕት *ረሕታዝ *ሕረግቶስ
190 ክብ round ራውንድ rounde ሩንደ sintrendel ስንትረንደል *ህሪንግሊካዝ
191 ስለታም sharp ሻርፕ sharp ሻርፕ scearp ሼያርፕ *ስካርፓዝ *ስኬርብ-፣ *ሔክሮስ አልፑስ
192 ደደብ dull ዳል blount ብሉንት astynt አስቲውንት *ስላይዋዝ፣ *ስቱንታዝ አልፓንጽ
193 ለስላሳ smooth ስሙዝ smothe ስሞዘ smeþe ስሜዘ *ስማንሳዝ፣ *ግላዳዝ *ግላዶስ ሚውስ
194 እርጥብ wet ወት weet ዌት wæt ወይት *ዌታዝ *ወድ ሁርኒያንጽ
195 ደረቅ dry ድራይ drie ድሪየ dryge ድሪውየ *ድራውጊዝ *ተርስ-፣ ስሔውሶስ ሃታንጽ
196 ትክክለኛ correct ኮረክት right ሪሕት riht ሪሕት *ረሕታዝ *ሕረግቶስ አሳንጽ
197 ቅርብ near ኒር nere ኔረ neah ነያሕ *ነሕዋዝ ማኒንኩዋስ
198 ሩቅ far ፋር far ፋር feor ፌዮር *ፈሮዝ *ዊ አርሃ፣ ቱዋ
199 ቀኝ right ራይት right ሪሕት swiþra ስዊዝራ *ተህስዎ *ደክስ- ኩናስ
200 ግራ left ለፍት winstre ዊንስትረ winstre ዊንስትረ *ዊኒስትራዝ *ሰውዮስ
201 በ... at አት at አት æt አት *አት *ሓድ
202 በ... ውስጥ in ኢን in ኢን in ኢን *ኢን *ሔን፣ *ሔንተር አንዳን
203 ከ... ጋር with ዊስ mid ሚድ mid ሚድ *ሚዲ *ሜታ፣ *ኮም ካቲ
204 እና and አንድ and አንድ ond ኦንድ *አንዲ *-ኰ፣ *ደ
205 ቢ... (ኖሮ) if እፍ yif ይፍ gif ይፍ *ያባይ ታኩ
206 በ... ምክንያት because ቢከዝ bi cause ቢ ካውሰ forþy ፎርዚው ኩዊት
207 ስም name ነይም name ናመ nama ናማ *ናሞ *ሕኖምን ላማን

ትንትና

አርም

ከዝርዝሩ 207 ዘመናዊ እንግሊዝኛ ቃላት፣ 161 ወይም 78% በቀጥታ ከጥንታዊ እንግሊዝኛ ተደረጁ።

ከተረፉትም ቃላት መኃል፤

የተረፉት 21 ቃላት ወይም 10% የመጡ ከጥንታዊ እንግሊዝና ሲሆን፣ ከጥንታዊ እንግሊዝኛ አዲስ ትርጉም ተሰጡ።

  • you (sing.), «አንተ»፣ የበፊቱ ትርጉም «እናንተ»
  • woman, «ሴት»፣ የበፊቱ ትርጉም «አንስት»
  • man (male) «ወንድ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ሰው»
  • bird «ወፍ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ጫጩት»
  • dog «ውሻ»፤ የበፊቱ ትርጉም «ጡንቻ»
  • meat «ሥጋ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ምግብ»
  • breathe «ተነፈሰ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ርያን»
  • smell «አሸተተ»፤ የበፊቱ ትርጉም «ጨሰ»
  • hit «መታ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ተገናኘ»
  • scratch «ጫረ» ከበፊቱ ግሥ scrape ተቀየረ
  • walk «ተራመደ» የበፊቱ ትርጉም «ዋለለ»
  • pull «ሳበ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ለቀመ»
  • throw «ጣለ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ዞረ»
  • cloud «ደመና»፣ የበፊቱ ትርጉም «ቋጥኝ»
  • road «መንገድ»፣ የበፊቱ ትርጉም «መጋለብ»
  • bad «መጥፎ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ፍናፍንት»
  • dull «ደደብ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ሞኝ»
  • straight «ቀጥታ»፣ የበፊቱ ትርጉም «የተወጠረ»
  • right «ቀኝ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ቀጥታ»
  • left «ግራ»፣ የበፊቱ ትርጉም «ድካም»
  • with «ከ..ጋር»፣ የበፊቱ ትርጉም «በ... ላይ»
ከ «https://am.wiktionary.org/w/index.php?title=Wiktionary:የእንግሊዝኛ_ቅድመ-ታሪካዊ_አመጣጥ_-_ሷዴሽ_ዝርዝር&oldid=17627» የተወሰደ