Wiktionary:የቱርክኛ ቅድመ-ታሪካዊ አመጣት ሷዴሽ ዝርዝር
| ቁ#.
|
አማርኛ
|
ዘመናዊ ቱርክኛ (1920 ዓም-አሁን)
|
ኦቶማን ቱርክኛ (~1300-1920 ዓም.)
|
ጥንታዊ ቱርክኛ (~600-1300 ዓም.)
|
ቅድመ ቱርክኛ (100 ዓክልበ-100 ዓም.?)
|
|
|
| 1
|
እኔ
|
ben በን
|
በን
|
በን
|
*በን
|
|
|
| 2
|
አንተ፣ አንቺ
|
sen ሰን
|
ሰን
|
ሰን
|
*ሰን
|
|
|
| 3
|
እርሱ፣ እርሷ
|
o ኦ
|
ኦል
|
ኦል
|
*
|
|
|
| 4
|
እኛ
|
biz ብዝ
|
ብዝ
|
ቢዝ
|
*ቢር
|
|
|
| 5
|
እናንተ
|
siz ስዝ
|
ስዝ
|
ሲዝ
|
*ሲር
|
|
|
| 6
|
እነሱ
|
onlar ኦንላር
|
|
|
|
|
|
| 7
|
ይህ፣ ይህች
|
bu ቡ
|
ቡ
|
ቡ
|
*ቡን
|
|
|
| 8
|
ያ፣ ያች
|
şu ሹ
|
ሾል
|
ኦል
|
*
|
|
|
| 9
|
እዚህ
|
burada ቡራዳ
|
|
|
|
|
|
| 10
|
እዚያ
|
orada ኦራዳ
|
|
|
|
|
|
| 11
|
ማን
|
kim ኪም
|
ኪም
|
ኪም
|
*ኪም
|
|
|
| 12
|
ምን
|
ne ኔ
|
ኔ
|
ኔ
|
*ኔ
|
|
|
| 13
|
የት
|
nerede ነረደ
|
ሃኒ
|
ካኒ
|
*ካይዳ
|
|
|
| 14
|
መቼ
|
ካችታ
|
|
ቃጫን
|
|
|
|
| 15
|
እንዴት
|
ናስል
|
|
ነጭውክ
|
|
|
|
| 16
|
አይ... ም
|
ደጂል፣ ዮክ
|
ዮክ
|
ዮክ
|
*ደግውል፣ ዮክ
|
|
|
| 17
|
ሁሉ
|
ብውትውን
|
ብውትውን
|
ብውትውን
|
*ባር
|
|
|
| 18
|
ብዙ
|
ቾክ
|
ቾክ
|
ቾክ
|
*ቾክ
|
|
|
| 19
|
አንዳንድ
|
ባዚ
|
|
|
|
|
|
| 20
|
ጥቂት
|
አዝ
|
አዝ
|
|
*አር
|
|
|
| 21
|
ሌላ
|
ባሽካ
|
|
|
|
|
|
| 22
|
አንድ
|
ቢር
|
ቢር
|
ቢር
|
*ቢር
|
|
|
| 23
|
ሁለት
|
ኢኪ
|
|
ኤኪ
|
*ኤኪ
|
|
|
| 24
|
ሦስት
|
እውች
|
|
እውጭ
|
*እውጭ
|
|
|
| 25
|
አራት
|
ዶርት
|
|
ቶርት
|
*ቶርት
|
|
|
| 26
|
አምስት
|
ቤሽ
|
ቤሽ
|
ቤሽ
|
*ቤሽ
|
|
|
| 27
|
ትልቅ
|
ብውይውክ
|
ብውይውክ
|
በድውክ
|
*በድውክ
|
|
|
| 28
|
ረጅም
|
ኡዙን
|
ኡዙን
|
ኡዙን
|
*ኡሪን
|
|
|
| 29
|
ሰፊ
|
ገኒሽ
|
|
ኬንግ
|
*ጌንግ
|
|
|
| 30
|
ወፍራም
|
ካልን
|
ካልን
|
ካልን
|
*ካልንግ
|
|
|
| 31
|
ከባድ
|
አጅር
|
|
አግር
|
*ኢያግር
|
|
|
| 32
|
ትንሽ
|
ክውችውክ
|
|
ኪችውግ
|
*ኪችውግ
|
|
|
| 33
|
አጭር
|
ክሳ
|
|
ክስጋ
|
*ክስጋ
|
|
|
| 34
|
ጠባብ
|
ዳር
|
|
ታር
|
*ታር
|
|
|
| 35
|
ቀጭን
|
ኢንጀ
|
|
ዪንችገ
|
*ዪንጭገ
|
|
|
| 36
|
ሴት
|
ካድን
|
ካድን
|
ካቱን
|
|
|
|
| 37
|
ወንድ
|
ኤር
|
ኤር
|
ኤር
|
*ኤር
|
|
|
| 38
|
ሰው
|
ክሺ
|
ኪሺ
|
ኪሺ
|
*ኪሊ
|
|
|
| 39
|
ልጅ
|
ቾጁክ
|
|
ባላ
|
*ባላ
|
|
|
| 40
|
ሚስት
|
ካድን
|
ካድን
|
ካቱን
|
|
|
|
| 41
|
ባል
|
ኤር
|
ኤር
|
ኤር
|
*ኤር
|
|
|
| 42
|
እናት
|
anne አኔ
|
|
አና
|
*አና
|
|
|
| 43
|
አባት
|
አታ
|
አታ
|
አታ
|
*አታ
|
|
|
| 44
|
እንስሳ
|
ኸይቫን
|
|
|
*አንግ
|
|
|
| 45
|
ዓሣ
|
ባልክ
|
ባልክ
|
ባልክ
|
*ባልክ
|
|
|
| 46
|
ወፍ
|
ኩሽ
|
ኩሽ
|
ቁሽ
|
*ኩል
|
|
|
| 47
|
ውሻ
|
ኢት
|
ኢት
|
እት
|
*እት
|
|
|
| 48
|
ቅማል
|
ቢት
|
ቢት
|
ቢት
|
*ብት
|
|
|
| 49
|
እባብ
|
ይላን
|
ይላን
|
ይላን
|
*ይላን
|
|
|
| 50
|
ትል
|
ኩርት
|
ኩርት
|
ኩርት
|
*ኩርት
|
|
|
| 51
|
ዛፍ
|
አጃጭ
|
|
ይጋች
|
*አጋች
|
|
|
| 52
|
ደን
|
ኦርማን
|
ኦርማን
|
ኦርማን
|
*ኦርማን
|
|
|
| 53
|
በትር
|
ቹቡክ
|
ቺቡክ
|
ችፕክ
|
*ጭፕ
|
|
|
| 54
|
ፍሬ
|
የሚሽ
|
|
ዬሚሽ
|
*ዬሚልጭ
|
|
|
| 55
|
ዘር
|
ቶሁም
|
|
|
*ኡሩግ
|
|
|
| 56
|
ቅጠል
|
ያፕራክ
|
|
ያፑርጋክ
|
*ያፑርጋክ
|
|
|
| 57
|
ሥር
|
ኮክ
|
ኮክ
|
ኮክ
|
*ኮክ
|
|
|
| 58
|
ቅርፊት
|
ካቡክ
|
|
ካብክ
|
*ካፑክ
|
|
|
| 59
|
አበባ
|
ችቸክ
|
ችቸክ
|
ችቸክ
|
*ቸቸክ
|
|
|
| 60
|
ሣር
|
ኦት
|
ኦት
|
ኦት
|
*ኦት
|
|
|
| 61
|
ገመድ
|
ኢፕ
|
|
ዪፕ
|
|
|
|
| 62
|
ቆዳ
|
ዴሪ
|
ዲሪ
|
ቴሪ
|
*ቴሪ
|
|
|
| 63
|
ሥጋ
|
ኧት
|
ኧት
|
ኧት
|
*ኧት
|
|
|
| 64
|
ደም
|
ካን
|
ካን
|
ካን
|
*ካን
|
|
|
| 65
|
አጥንት
|
ኬሚክ
|
|
ሶንግውክ
|
*ሲንጎክ
|
|
|
| 66
|
ቅባት
|
ያ
|
|
ያግ
|
*ያግ
|
|
|
| 67
|
ዕንቁላል
|
ዩሙርታ
|
|
ዩሙርትካ
|
*ዩሙርትካ
|
|
|
| 68
|
ቀንድ
|
ቦይኑዝ
|
ቦይኑዝ
|
ቡኑዝ
|
*ቡይንጉር
|
|
|
| 69
|
ጅራት
|
ኩይሩክ
|
ኩይሩክ
|
ቁድሩቅ
|
*ኩድሩክ
|
|
|
| 70
|
ላባ
|
ትውይ
|
|
ትውግ
|
|
|
|
| 71
|
ጸጉር
|
ሳች
|
ሳች
|
ሳች
|
*ሳጭ
|
|
|
| 72
|
ራስ
|
ባሽ
|
ባሽ
|
ባሽ
|
*ባልጭ
|
|
|
| 73
|
ጆሮ
|
ኩላክ
|
ቁላቅ
|
ቁልቃቅ
|
*ኩልካክ
|
|
|
| 74
|
ዐይን
|
ጎዝ
|
|
ኮዝ
|
*ኮር
|
|
|
| 75
|
አፍንጫ
|
ቡሩን
|
ቡሩን
|
ቡሩን
|
*ቡሩን
|
|
|
| 76
|
አፍ
|
አዕዝ
|
|
አግዝ
|
*አግር
|
|
|
| 77
|
ጥርስ
|
ዲሽ
|
ዲሽ
|
ዲሽ
|
*ዲል
|
|
|
| 78
|
ምላስ
|
ዲል
|
|
ትል
|
*ቲል
|
|
|
| 79
|
ጥፍር
|
ትርናክ
|
ትርናክ
|
ትርንጋቅ
|
*ድርንጋክ
|
|
|
| 80
|
እግር
|
አያክ
|
|
አዳክ
|
*ሃዳክ
|
|
|
| 81
|
ባት
|
|
|
|
|
|
|
| 82
|
ጉልበት
|
ዲዝ
|
ዲዝ
|
ዲዝ
|
*ዲር
|
|
|
| 83
|
እጅ
|
ኤል
|
|
ኤሊግ
|
*ኤሊግ
|
|
|
| 84
|
ክንፍ
|
ካናት
|
ካናት
|
ካናት
|
*ካይናት
|
|
|
| 85
|
ሆድ
|
ካርን
|
ካርን
|
ካርን
|
|
|
|
| 86
|
አንጀት
|
ባዕርሳክ
|
|
ባግርሳክ፣ ኢጨግው
|
*ኢጭ
|
|
|
| 87
|
አንገት
|
ቦዩን
|
ቦዩን
|
ቦዩን
|
*ቦይን
|
|
|
| 88
|
ጀርባ
|
አርካ
|
አርካ
|
አርካ
|
*አርካ
|
|
|
| 89
|
ጡት፣ ደረት
|
ግዮግውስ
|
|
ኮግውዝ
|
*ኮግውር
|
|
|
| 90
|
ልብ
|
ይውረክ
|
ይውረክ
|
ይውረክ
|
*ይውረክ
|
|
|
| 91
|
ጉበት
|
ካራጂዬር
|
|
ባጅር
|
*ቢያግር
|
|
|
| 92
|
ጠጣ
|
ኢችመክ
|
|
ኢች-
|
|
|
|
| 93
|
በላ
|
የመክ
|
የመክ
|
ዬ-
|
*ዬ-
|
|
|
| 94
|
ነከሰ
|
እስርማክ
|
|
እስር-
|
*እስር-
|
|
|
| 95
|
ጠባ
|
ኧመክ
|
ኧመክ
|
|
*ኧም-
|
|
|
| 96
|
ተፋ
|
ትውክውርመክ
|
|
|
|
|
|
| 97
|
አስታወከ
|
ኩስማክ
|
|
ኩስ-
|
|
|
|
| 98
|
ነፋ
|
ኧስመክ
|
|
|
|
|
|
| 99
|
ተነፈሰ
|
ሶሉማክ
|
ሶሉማክ
|
|
*ሶግሊ-
|
|
|
| 100
|
ሳቀ
|
ግውልመክ
|
|
ክውል-
|
|
|
|
| 101
|
አየ
|
ግዮርመክ
|
ጎርመክ
|
ኮር-
|
*ኮሪ-
|
|
|
| 102
|
ሰማ
|
ኢሺትመክ
|
ኢሺትመክ
|
ኤሺት-
|
*ኤሊት-
|
|
|
| 103
|
አወቀ
|
ብልመክ
|
|
ቢል-
|
*ቢል-
|
|
|
| 104
|
አሠበ
|
ድውሽውንመክ
|
|
ሳ-
|
*ሳ-፣ *ድውልውን-
|
|
|
| 105
|
አሽተተ
|
ኮክላማክ
|
|
|
|
|
|
| 106
|
ፈራ
|
ኮርክማክ
|
|
|
|
|
|
| 107
|
አንቀላፋ
|
ኡዩማክ
|
ኡዩማክ
|
ኡዲ
|
*ኡዲ-
|
|
|
| 108
|
ኖረ
|
ያሻማክ
|
|
ያሻ-
|
*ያል-
|
|
|
| 109
|
ሞተ
|
ኦልመክ
|
ኦልመክ
|
|
*ኦል-
|
|
|
| 110
|
ገደለ
|
ኦልድውርመክ
|
|
|
|
|
|
| 111
|
ተዋጋ
|
ሳቫሽማክ
|
|
|
|
|
|
| 112
|
አደነ
|
አቭላማክ
|
|
|
|
|
|
| 113
|
መታ
|
ቩርማክ
|
|
ኡር-፣
|
*ሁር-
|
|
|
| 114
|
ቈረጠ
|
ከስመክ
|
|
ኬስ-
|
*ክር-
|
|
|
| 115
|
ሠነጠቀ
|
ያርማክ
|
ያርማክ
|
|
*ያር-
|
|
|
| 116
|
ወጋ
|
ብቻክላማክ
|
|
|
|
|
|
| 117
|
ጫረ
|
ትርማላማክ
|
|
|
*ድርንጋ-
|
|
|
| 118
|
ቆፈረ
|
ካዝማክ
|
|
ካዝ-
|
*ካር-
|
|
|
| 119
|
ዋኘ
|
ይውዝመክ
|
ይውዝመክ
|
ይውዝ-
|
*ይውር-
|
|
|
| 120
|
በረረ
|
ኡችማክ
|
|
ኡች-
|
*ኡች-
|
|
|
| 121
|
ተራመደ
|
ይውርውመክ
|
ይውርውመክ
|
*ይውሪ-
|
*ይውሪ-
|
|
|
| 122
|
መጣ
|
ገልመክ
|
|
ከል-
|
*ገል-
|
|
|
| 123
|
ተኛ
|
ያትማክ
|
|
ያት-
|
*ያት-
|
|
|
| 124
|
ተቀመጠ
|
ኦቱርማክ
|
ኦቱርማክ
|
ኦቱር-
|
*ኦልቱር-
|
|
|
| 125
|
ቆመ
|
ዱርማክ
|
|
ቱር-
|
*ዱር-
|
|
|
| 126
|
ዞረ
|
ዶንመክ
|
|
|
|
|
|
| 127
|
ወደቀ
|
ድውሽመክ
|
ድውሽመክ
|
ትውሽ-
|
*ድውል-
|
|
|
| 128
|
ሰጠ
|
ቬርመክ
|
|
ቤር-
|
*ቤር-
|
|
|
| 129
|
ያዘ
|
ቱትማክ
|
ቱትማክ
|
ቱት-
|
*ቱት-
|
|
|
| 130
|
ጨመቀ
|
ስክማክ
|
|
ስክ-
|
|
|
|
| 131
|
ፈተገ
|
ስውርትመክ
|
ስውርትመክ
|
|
*ስውርት-
|
|
|
| 132
|
አጠበ
|
ይካማክ
|
ያይካማክ
|
ዩ-
|
*ዩብ-
|
|
|
| 133
|
አበሰ
|
ሲልመክ
|
ሲልመክ
|
|
*ሲል-
|
|
|
| 134
|
ሳበ፣ ጐተተ
|
ቸክመክ
|
ቸክመክ
|
ታርት-
|
*ዳርት-
|
|
|
| 135
|
ገፋ
|
ኢትመክ
|
|
ኢት-
|
*ኢት-
|
|
|
| 136
|
ጣለ
|
አትማክ
|
አትማክ
|
አት-
|
*አት-
|
|
|
| 137
|
አሠረ
|
ባዕላማክ
|
|
ባግላ
|
|
|
|
| 138
|
ልብስን ሰፋ
|
ዲክመክ
|
|
ቲክ-
|
*ዲክ-
|
|
|
| 139
|
ቆጠረ
|
ሳይማክ
|
ሳይማክ
|
|
*ሳይ-
|
|
|
| 140
|
አለ
|
ደመክ
|
|
ቴ-
|
*ቴ-
|
|
|
| 141
|
ዘፈነ
|
ኦትማክ
|
እውትማክ
|
ኦት-
|
*ኦት-
|
|
|
| 142
|
ተጫወተ
|
ኦይናማክ
|
ኦይናማክ
|
ኦይና-
|
|
|
|
| 143
|
ተንሳፈፈ
|
ይውዝመክ
|
ይውዝመክ
|
ይውዝ-
|
*ይውር-
|
|
|
| 144
|
ፈሰሰ
|
አክማክ
|
|
አክ-
|
*አክ-
|
|
|
| 145
|
በረደ
|
ዶንማክ
|
ዶንግማክ
|
ቶንግ-
|
*ዶንግ-
|
|
|
| 146
|
አበጠ
|
ሺሽመክ
|
ሺሽመክ
|
|
*ሲልች-
|
|
|
| 147
|
ፀሐይ
|
ግውነሽ
|
ግውነሽ
|
ክውነሽ
|
*ግውነል
|
|
|
| 148
|
ጨረቃ
|
አይ
|
አይ
|
|
*አንክ
|
|
|
| 149
|
ኮከብ
|
ይልድዝ
|
|
ዩልቱዝ
|
*ዩልዱር
|
|
|
| 150
|
ውኃ
|
ሱ
|
ሱ
|
ሱብ
|
*ስብ
|
|
|
| 151
|
ዝናብ
|
ያዕሙር
|
|
ያጅሙር
|
*ያግቡር
|
|
|
| 152
|
ወንዝ
|
እርማክ
|
|
ይርማክ
|
|
|
|
| 153
|
ሐይቅ
|
ግዮል
|
|
ኮል
|
*ኮል
|
|
|
| 154
|
ባሕር
|
ደኒዝ
|
|
|
*ተንጊር
|
|
|
| 155
|
ጨው
|
ቱዝ
|
ቱዝ
|
ቱዝ
|
*ዱር
|
|
|
| 156
|
ድንጋይ
|
ታሽ
|
ታሽ
|
ታሽ
|
*ድያል
|
|
|
| 157
|
አሸዋ
|
ኩም
|
ኩም
|
ኩም
|
*ኩም
|
|
|
| 158
|
አቧራ
|
ቶዝ
|
ቶዝ
|
ቶዝ
|
*ቶር
|
|
|
| 159
|
መሬት
|
ቶፕራክ
|
ቶፕራክ
|
ቶፕራክ
|
*ቶፕራክ
|
|
|
| 160
|
ደመና
|
ቡሉት
|
ቡሉት
|
ቡልት
|
*ቡልት
|
|
|
| 161
|
ጉም
|
ዱማን
|
|
ቱማን
|
*ቱማን
|
|
|
| 162
|
ሰማይ
|
ግዮክ
|
|
ኮክ
|
*ኮክ
|
|
|
| 163
|
ንፋስ
|
የል
|
የል
|
የል
|
*የል
|
|
|
| 164
|
አመዳይ
|
ካር
|
ካር
|
ካር
|
*ካር
|
|
|
| 165
|
በረዶ
|
ቡዝ
|
|
|
*ቡንር
|
|
|
| 166
|
ጢስ
|
ዱማን
|
|
|
*ትውትስውግ፣ *ትውትውን
|
|
|
| 167
|
እሳት
|
ኦድ
|
|
|
*ኦት
|
|
|
| 168
|
አመድ
|
ክውል
|
ክውል
|
ክውል
|
*ክውል
|
|
|
| 169
|
ተቃጠለ
|
ያንማክ
|
ያንማክ
|
|
*ያን-
|
|
|
| 170
|
መንገድ
|
ዮል
|
ዮል
|
ዮል
|
*ዮል
|
|
|
| 171
|
ተራራ
|
ዳዕ
|
|
ታግ
|
*ዳግ
|
|
|
| 172
|
ቀይ
|
ክዝል
|
ክዝል
|
ክዝል
|
*ክርል
|
|
|
| 173
|
አረንጓዴ
|
የሺል
|
|
ያሽል
|
*ያልል
|
|
|
| 174
|
ቢጫ
|
ሳሪ
|
ሳሪ
|
ሳርግ
|
ስያርግ
|
|
|
| 175
|
ነጭ
|
አክ
|
አክ
|
አክ
|
አክ
|
|
|
| 176
|
ጥቁር
|
ካራ
|
ካራ
|
ካራ
|
*ካራ
|
|
|
| 177
|
ሌሊት
|
ግየጀ
|
ገቸ
|
ኬቸ
|
*ጌቸ
|
|
|
| 178
|
ቀን
|
ግውን
|
ግውን
|
ክውን
|
*ግውን
|
|
|
| 179
|
አመት
|
ይል
|
ይል
|
ይል
|
*ይል
|
|
|
| 180
|
ሙቅ
|
ይልክ
|
c=mid
|
ይሊ
|
*ህሊ
|
|
|
| 181
|
ቅዝቃዛ
|
ሶዉክ
|
|
ሶግክ
|
*ሶግክ
|
|
|
| 182
|
ሙሉ
|
ዶሉ
|
|
ቶሉ
|
*ቶል
|
|
|
| 183
|
አዲስ
|
የኒ
|
|
ያንጊ
|
*ያንጊ
|
|
|
| 184
|
አሮጌ
|
ኧስኪ
|
ኧስኪ
|
ኧስኪ
|
*ኧስክው
|
|
|
| 185
|
ጥሩ
|
ኢዪ
|
ኤይው
|
ኧድግው
|
*ኧድግው
|
|
|
| 186
|
መጥፎ
|
ያማን
|
ያማን
|
ያማን
|
*ያማን
|
|
|
| 187
|
በስባሳ
|
ችውርውክ
|
|
|
|
|
|
| 188
|
እድፋም
|
ኪርሊ
|
|
|
|
|
|
| 189
|
ቀጥተኛ
|
ዶዕሩ
|
|
ቶግሩ
|
|
|
|
| 190
|
ክብ
|
ዩቫርላክ
|
|
|
*ዶግ
|
|
|
| 191
|
ስለታም
|
ከስኪን፣ ሲቭሪ
|
|
ስውቭሪ
|
|
|
|
| 192
|
ደደብ
|
ኮር
|
|
|
|
|
|
| 193
|
ለስላሳ
|
ድውዝ
|
|
|
|
|
|
| 194
|
እርጥብ
|
እስላክ፣ ያሽ
|
|
|
|
|
|
| 195
|
ደረቅ
|
ኩሩ
|
|
ኩሩግ
|
*ኩርክ
|
|
|
| 196
|
ትክክለኛ
|
ዶዕሩ
|
|
ቶግሩ
|
|
|
|
| 197
|
ቅርብ
|
ያክን
|
|
ያቅን
|
*ያክ-
|
|
|
| 198
|
ሩቅ
|
እራክ
|
እራክ
|
እራክ
|
*እራክ
|
|
|
| 199
|
ቀኝ
|
ሳው
|
|
ሳግ፣ ኦንግ
|
*ኦንግ
|
|
|
| 200
|
ግራ
|
ሶል
|
ሶል
|
ሶል
|
*ሶል
|
|
|
| 201
|
በ...
|
-ዳ፣ -ደ
|
|
|
|
|
|
| 202
|
በ... ውስጥ
|
ኢቺንደ
|
|
|
|
|
|
| 203
|
ከ... ጋር
|
ኢለ
|
|
|
|
|
|
| 204
|
እና
|
ኢለ
|
|
|
|
|
|
| 205
|
ቢ... (ኖሮ)
|
ኢሰ
|
|
|
|
|
|
| 206
|
በ... ምክንያት
|
ኢቺን
|
|
እውችውን
|
|
|
|
| 207
|
ስም
|
አድ
|
አድ
|
አት
|
*አት
|
|
|
